KABANKALAN CITY, Negros Occidental, Philippines– Gina-panawagan sang pila ka mga electric power advocates sa Negros nga dapat mag-resign na si National Electrification Administration (NEA) administrator Antonio Mariano Almeda sa iya pwesto, matapos ang gina-alegar illegal sini nga pag-terminate sang tanan nga board of directors sang Negros Occidental Electric Cooperative (NOCECO).
Suno kay Negros Power Watch Legal Council spokesperson Atty. Rey Gorgonio, ang pag-kakas sa pwesto sang general manager kag board of directors sang NOCECO ang illegal kag wala basehan.
Madumduman nga sang January 2022 nag-pungko bilang general manager sang NOCECO si Engineer Ray Bustamante, matapos nga na-budlayan nga mag operate ang kooperatiba sang gin-laslas ni Super Typhoon Odette ang sur nga bahin sang Negros Occidental.
Suno kay Gorgonio, ‘law-binding’ ukon naga-sunod sa layi ang pag-pungko ni Bustamante matapos ini nga gin-botohan kag gin-aprobahan sang tanan nga board of directors sang kooperatiba.
Alegasyon ni Gorgonio, nga ang paglabugay sang NEA sa ‘internal matters’ sang NOCECO ang indi na sakop sang mandato sang ila opisina, kag ini ang klaro nga indikasyon nga may yara ini sang lain nga plano para sa kooperatiba.
Sa karun, nag designar ang NEA sang management committee (ManCom) nga amo ang temporaryo nga naga-padalagan sang operasyon sang NOCECO.
Suno kay Gorgonia nga posibli gamiton ini nga kahigayunan nga bag-ohon ang mga probisyon sa Constitution ang By-Laws (CBL) kag election code sang kooperatiba, lakip na ang posibilidad nga pag sal-ot sang probisyon nga naga pahanugot sang pag-sulod sang kooperatiba sa isa ka joint venture agreement (JVA) sa isa ka dako nga kumpanya sa pungsod.
MEMORANDUM
Base sa memorandum order no. 2017-035 sang NEA sang tuig 2017, agud nga ma-sulong ang transparency kag indi maga-dulot sang kumplikasyon sa mga pagsulundan, gin-dihon sini ang standard nga pag-sulundan sang pag-pili, pag-hire, kag pag terminate ukon suspension sa mga general managers (GM), kag dapat sundon ang polisiya sang mga electric companies (EC).
Suno sa memorandum, dapat maga-request ang board of directors sang EC sa NEA nga bakante ang posisyon sa pagka-GM sa ila kumpaniya, agud ma-advertise ang bakante nga posisyon bisan sa isa ka newspaper nga mabasahan sa bug-os nga pungsod.
Ika duwa, kinahanglan sundon sang mga ECs sa pag-pili sa ila mangin GM, amo nga dapat ang maga-apply ang may yara sang work experience nga atleast lima ka tuig nga naga-kapyot sang isa ka negosyo nga electric-related, dapat naka-uyat bisan duwa ka ‘senior management’ nga posisyon, kag wala sang ‘derogatory’ records sa iya gin pang-ubrahan nga kompanya.
Ika tatlo, ang board of directors sang isa ka EC kag ang applicant sa pagiging GM, dapat maga-sulod sa isa ka kasugtanan nga ‘Performance Management Contract (PMC)’ agud ma sigurado ang ‘level of competency sang aplikante.
Matapos sang eksaminasyon, ang tanan nga pre-qualified nga mga aplikante paga-imbitaron sang ‘selection committee’ sang NEA para sa isa ka interview, kag ang nasambit nga committee maga-pili sang mga ‘qualified applicants’ basi sa ila nakuha nga score sa interview, sa diin dapat masobra sa 80 ang mangin resulta.
Ang napili nga qualified applicants ang iga-paidalum sang NEA sa isa ka background investigation (Bl). Matapos sini, ang mga aplikante nga wala sang malain nga mga record ang paga-tawgan para sa final interview sang NEA Board of Administrators.
Matapos ang tanan nga assessments kag interview, ang tanan nga naka-pasar iga-pasa pabalik sa board of directors sang EC ang mga dokumento para pag-pili kun sin-o ang mangin GM.
Suno kay Almeda, illegal nga pag-pungko ni Bustamante bilang GM sang NOCECO sang 2022, nga wala nag-sunod sang memorandum sang NEA.
SUSPENSION
Gin-suspender sang NEA si Bustamante sang 90 ka diyas sumugod sandtong Oktubre 26, 2023, sa diin mismo si Almeda ang nag dul-ong sang suspension order, kaupod si Negros Occidental vice governor Jeffrey Ferrer.
Gin appoint sang NEA bilang tal-us nga acting general manager si Atty. Vic Alvaro samtang suspendido kag gina-imbestigahan si Bustamante. Na lakip man sa pag tal-us ni Alvaro ang paghatag otoridad sang pag-perma sa mga bangko sang kooperatiba nga wala sang board resolution.
Antis matapos ang 90-diyas nga suspensyon, nag papana-og bag-o nga suspension order sang Disyembre 11, 2023, sa diin gin-extend sang dugang nga 90-diyas ang suspensyon bangud sa alegasyon nga pag-pataas sang sweldo sa anay general manager sang NOCECO nga si Jonas Discaya nga wala sang aprobal sang NEA.
Gin-suspende man ang tanan nga mga board of directors sang kooperatiba, sa alegasyon nga wala man sini gin-sunod ang memorandum nga gin papana-og sang NEA.
Sang Pebrero 27, 2024, nag-issue sang desisyon ang NEA sa pag kakas sa tanan nga board of directors sang NOCECO nga sanday, Richard Benedicto, Raymundo Tongson, Jr., Reynaldo Bedaure, Jr., Benjamin Alonso, Rolito Espinosa, John Peter Millan, Elbert Magbato, Rey Ronald Cabalde kag Edmund Erceo, bangud sa gina-alegar misconduct.
Gina-rekomendar man sang desisyon ang pagka-disqualified sang tanan nga BOD nga ma-reinstate ukon maka-trabaho balik sa bisan ano nga EC, mangin kandidato sa pagiging BOD, kag ang tanan nila nga gakabaton nga ‘monetary benefits’, ang forfeited.
AUTONOMY
Nanindugan si Gorgonio nga ang pag-appoint BOD sa GM sang NOCECO ang base sa Constitution and By-Laws kag election code sang kooperatiba, kag pag na ratify sang Member-Consumer-Owners (MCOs) sa isa ka general assembly, nga nagahatag otoridad sa mga BOD nga mag appoint sang bag-o nga GM, base sa kapasidad kag kwalipikasyon sang aplikante.
Suno kay Gorgonio nga ang NOCECO yara sa idalum sang otoridad sang Cooperative Development Authority (CDA) kag nagasunod sa Republic Act No. 9520 ukon ang “Philippine Cooperative Code of 2008” nga naga hatag sang independence, autonomy, kag control sang mga electric companies.
Explinasyon ni Gorgonio nga ang otoridad sang NEA sa NOCECO wala naga pasila-bot sa ‘internal management’, lakip na ang proseso sang pag-hire, screening, kag appoint sang mga opisyal sang mga kooperatiba nga na-rehistro sa CDA kag base sa RA 9520, tanan nga EC nga yara sa idalum sang CDA ang indi malab-ot sang “regulatory kag supervisory powers” sang NEA.
Sa idalum naman sang Republic Act No. 10531 ukon ang National Electrification Administration Reform Act of 2013 (NEA decree), wala na sa-ad nga may ara kontrol ang NEA sa screening, pag-hire, kag appoint sa opisyal sang mga ECs sa Pilipinas.
Sa karun, nag file sang petition for certiorari sa court of appeals ang anay isa sa mga BOD nga si Edmund Erceo agud baliskadun ang pag-kakas sa mga board of directors sang NOCECO, nga gina-patihan nga wala sing basehan.*